روزه داری در میان یهودیان (یاداشت هشتادم)

در تورای مقدس، برای اولین بار دستور تعنیت (روزه) گرفتن برای روز کیپور (بخشش گناهان) در دهم ماه تیشری ذکر شده است ولی تعنیت های دیگر تاریخ یهود با یادبود اتفاقاتی که در مسیر خرابی بت همیقداش روی داد، مناسبت پیدا میکنند. 

روزه های دهم طوت (آغاز محاصرة اورشلیم توسط بخت النصر)، هفدهم تموز (خرابی دیوارهای شهر اورشلیم و توقف قربانیها)، نهم آو (خرابی دو بار بت همیقداش) و سوم تیشری (کشته شدن گدلیا بن اخیقام و سقوط حکومت یهودیان)، همگی در کتاب زخریا (35 :7 و 19 : 8) نام برده شدهاند. کلمة صُوم تنها به معنی پرهیز از خوردن و آشامیدن نیست بلکه خودداری از لذایذ جسمانی (مانند استحمام، استفاده از عطریات و ...) را نیز شامل میگردد. البته در کتب مقدس یهود، نمونههای مختلفی وجود دارد که نشان میدهد تعنیت اصولاً تنها برای ابراز پشیمانی از گناه و بازگشت به یک زندگی سالم و طلب رحمت از خد.اوند نیست، بلکه اهداف دیگری را نیز در بر میگیرد. انبیا برای شایستگی دریافت وحی، تعنیت میگرفتند، هنگام مرگ یک پادشاه عادل (مثل شائول) یا رهبر مذهبی تعنیت عمومی اعلام میشده است. در موقع بروز احکام سخت (در زمان حکومت خشایارشا) استر، یهودی، ملکه ایران تعنیت سه روزه اعلام میکند یا یهودیان غربی (اشکنازی) به مناسبت کشتارهای دسته جمعی در اروپای قرون وسطی روز بیستم ماه سیوان را تعنیت میگیرند. مشه ربنو، حضرت موسی، قبل از دریافت تورا، 40 روز و 40 شب تعنیت گرفت. هنگام جنگ با دشمنان بت پرست، بنی اسرائیل تعنیتهای عمومی میگرفتند تا راهنماییهای ا.لهی را بهتر درک نمایند و در ضمن معلوم شود که پیروزی آنها به خاطر نیروی بدنی نیست. تعنیت های فردی برای آرامش خاطر، یا رسم تعنیت عروس و داماد در روز ازدواج یا قبل از آن برای ورود به یک زندگی مقدس و همچنین تعنیت گرفتن در سالگرد مرگ پدر و مادر و تعنیتهای مستحب در روزهای دوشنبه و پنجشنبه برای تزکیة نفس نیز معمول و مرسومند. تمامی قوانین تعنیت برای افراد سالم وضع شده است و دانشمندان یهود بیماران، زنان باردار و شیرده و زائو، دختران و پسرانی که هنوز به سن شرعی نرسیدهاند و پیران را به شرط مشورت با مرجع دینی مطلع و آگاه در موارد خاص معاف کردهاند. مراسم تعنیت از زمان بت همیقداش دوم تاکنون تغییراتی کرده است. در گذشته، همراه با روزه داری، بعضی از اعمال دیگر مانند بیرون آوردن تورا از جایگاه مخصوص بدون پوشش اصلی، زیارت قبور، نواختن شوفار، خوابیدن روی زمین، خودداری از صحبت کردن و شنیدن موسیقی مرسوم بوده است اما امروزه، مراسم تعنیت با خواندن قسمتهای اضافی در تفیلا (نماز) و خواندن تورا و مزامیر مخصوص اجرا میشود. بجز تعنیت نهم آو و کیپور (که علاوه بر خوردن و آشامیدن، استحمام و استفاده از عطریات و لذات جسمانی دیگر ممنوع است و از قبل از غروب روز پیش تا بعد از غروب روز بعد ادامه دارد) تعنیتهای دیگر همگی از بعد از نیمه شب تا غروب گرفته میشوند. در زمان گذشته تعنیتهای سه روزه یا بیشتر نیز معمول بوده اند. البته در کتب انبیا به نوعی از روزه برمیخوریم که به پرهیز از گوشت و مسکرات و استفاده از عطریات محدود میشده است،(حضرت داوید، کتاب دانیل) و (شموئل 2 : 20 -16-12). در گمارای براخوت آمده است که دانشمند یهودی دعا میکرد همانطور که در خانة مقدس قربانی برای کفارة گناه تقدیم میشد، همچنانکه از خون و گوشت من در این تعنیت کم شده است، همه را ای خد.ا به عنوان کفارة گناهم بپذیر.به عقیدة دانشمندان یهود، نخوردن و ننوشیدن، موجب بخشایش ا.لهی نمیشود بلکه تفکر در اعمال فرد، شناخت ضعفهای خود، توبه و بازگشت از گناهان و انجام اعمال حسنه به همراه تعنیت، موجب رحم و نظر خد.اوند میشوند و روزة بیجبران اعمال گذشته، مورد قبول خد.ا نیست. صدقه و تفیلا به همراه تعنیت راستین موجب رستگاری فرد و اصلاح کاستی های جامعه میشود و موجبات رضایت پروردگاری که محتاج تعنیت ما نیست، فراهم میشود.